Category: Ուսումնական նյութեր

Օվկիանոսներ

avetisyananahit

Մեր մոլորակը բաղկացած է ցամաքային և ջրային տարածքներից, որտեղից էլ գալիս է նրա անվանումը «երկու իր-Երկիր», ընդ որում ջրային տարածքներն ավելի քան 2 անգամ գերազանցում են ցամաքին:

Ընդհանուր առմամբ մայրցամաքների ափերը ողողող ջրային տարածքները միմյանց հետ փոխկապակցված են և միասին առաջացնում են Համաշխարհային օվկիանոսը: Այն բաղկացած է 4 օվկիանոսներից՝ Խաղաղ, Ատլանտյան, Հնդկական և Հյուսիսային Սառուցյալ:
Նախորդ դարի կեսերից գիտական ասպարեզում ընդունված է այս չորս օվկիանոսներին ավելացնել ևս մեկը՝ Հարավային օվկիանոսը, որը կազմվում է Խաղաղ, Ատլանտյան և Հնդկական օվկիանոսների հարավային՝ մերձանտարկտիկական ջրերից, սակայն տվյալ նյութը հաշվի չի առնում Հարավային օվկիանոսի գոյությունը և վերաբերում է ավանդաբար ընդունված 4 օվկիանոսներին:
Օվկիանոսները, որքան էլ որ կապակցված են միմյանց, սակայն նաև շատ տարբեր են իրենց ջրաջերմային հատկություններով, հատակի ռելիեֆով, տնտեսական կարևորությամբ, ձևավորման ժամանակահատվածով և այլ առանձնահատկություններով: Ամենամեծ օվկիանոսն է Խաղաղը՝ 179 մլն կմ², որը զբաղեցնում է Համաշխարհային օվկիանոսի գրեթե կեսը և մի փոքր է զիջում մյուս երեք օվկիանոսներին միասին վերցրած: Մեծությամբ երկրորդն է Ատլանտյան օվկիանոսը՝ 93 մլն կմ², որը նաև ամենաերիտասարդն է, քանի որ վերջինն է ձևավորվել մայրցամաքների տրոհման արդյունքում: Ատլանտյան օվկիանոսին հաջորդում է Հնդկական օվկիանոսը՝ 76 մլն կմ² և ամենափոքր օվկիանոսն է Հյուսիսային Սառուցյալը՝ 13 մլն կմ², որը նաև ամենածանծաղ օվկիանոսն է:
Օվկիանոսների միջև տարված պայմանական սահմանները
Categories: Բնագիտություն, Ուսումնական նյութերLeave a comment

English homework

avetisyananahit

Ex. 19

1)There are many pencils on the desk.

2)There isn’t much coffee in the cup

3)How many peoples are there in your class

4)How much is your new dress.

5)How much time have you got to write all exercises?

 

Ex.  20

1)Buy two loaves of bread, please.

2)Who is the man standing at the window?

3)How many boxes of sweet do you want to buy?

4)Are there wolves than in frost?

5)There is a policeman in the street.

6)This blouse is small..

7)Do you always brush your teeth?

 

Ex. 21

1)That room is larger than your room.

2)That dress is the nicest in the shop.

3)This blouse is smaller than the pink one.

4)This is the funniest story in the book.

5)The brown box is bigger than the blue box.

6)February is the shortest month is the year.

Categories: Անգլերեն, Ուսումնական նյութերLeave a comment

Թվական

avetisyananahit

Տարբեր առարկաները չափելու, հաշվելու, կշռելու համար օգտագործում են թվերն ու դրանք անվանող բառերը՝ թվականները:

Օրինակ` յոթ (սեղան),  իննսունհինգ (մատիտ),  քսան սանտիմետր (ժապավեն),  երկու կիլոգրամ (ալյուր):

Թվականները ցույց են տալիս առարկաների թիվ կամ թվային կարգ (թիվը ըստ դասավորության):

 Թվականները լինում են երկու տեսակի՝ քանակական և դասական:

 Առարկայի թիվ, քանակ ցույց տվող թվականները քանակական թվականներ են՝ երկու, տասնչորս, յոթանասուներեք, հարյուր, հիսունչորս և այլն:

Քանակական թվականները պատասխանում են ինչքա՞ն, որքա՞ն, քանի՞ հարցերին:

 Առարկայի կարգ, դաս ցույց տվող թվականները դասական թվականներ են՝ առաջին, երկրորդ, չորրորդ, տասներորդ, քսանհինգերորդ և այլն:

Դասական թվականները պատասխանում են ո՞րերորդ հարցին:


Թվականների գրությունը

Թվականները ըստ գրության լինում են երկու տեսակի՝ առանձին և միասին գրվող թվականներ:

11 -ից մինչև 99-ը թվականները գրվում են միասին: Օրինակ՝ երեսունհինգ, յոթանասունմեկ, քսանմեկ, տասներեք:

100-ից բարձր բոլոր թվականները, 100,1000 և ավելի բարձր թիվ ցույց տվող թվականների բաղադրիչները գրվում են առանձին՝ չորս հազար, հարյուր քսանվեց:

Դասական թվականները կազմվում են բացարձակ թվականներին ավելացնելով  -րորդ  կամ —երորդ  վերջածանցները. երկու, երեք, չորս թվականներին ավելացվում է -րորդ,  ինչպես՝ երկրորդ, երրորդ, չորրորդ, բոլոր մյուս թվականներին` — երորդ ածանցը, ինչպես՝ հինգերորդ, վեցերորդ, քսաներորդ, երեքհարյուրերորդ և այլն:

Դասական թվականները կազմվում են՝  2,3,4   բացարձակ թվականներին ավելացնելով -րորդ, մնացածներին՝  —երորդ  վերջածանցները:

Երեսուն թվականը գրվում է ր-ով, քառասուն-ը՝ ռ-ով: 9-ը միշտ գրվում է երեք տառով՝  ինն  կամ ինը: 80-ի ճիշտ ձևն է՝ ութսուն:

Տասը թվականի ը հոդը բառակազմության մեջ փոխվում է ն-ի՝ տասնչորս:

Պետք է հիշել՝ հետևյալ թվականների ուղղագրությունը՝ ինն, ինը, տասը, երեսուն, քառասուն, հիսուն, վաթսուն, յոթանասուն, ութսուն, իննսուն, միլիոն, միլիարդ:

Թվականները կարող են արտահայտվել հայերեն այբուբենի տառերով` նրանց թվական արժեքի համապատասխան` Ա (1 կամ 1-ին), Բ (2 կամ 2-րդ), ժ (10 կամ 10-րդ), ԺԴ (14 կամ14-րդ), Ճ (100 կամ100-րդ) Ռ (1000 կամ1000-րդ)  և այլն:

aybuben

Առաջադրանքներ

  1. Թվերը գրել տառերով:

7-յոթ

5-հինգ

9-իննը

4-չոռս

10-տաս

19-տասնինը

95-իննսունհինգ

51-հիտսունմեկ

64-վատսունչոռս

60-վատսուն

35-եռեսունհինգ

40-քառասուն

80-ուտսուն

82-ուտսուներկու

99-իննսունինը

100-հարյուր

200-երկուհարյուր

900-իննըհարյուր

126-հարյուր քսանվեց

931-իննը հարյուր եռեսունմեկ

1000-հազար

20 000-քսան հազար

3006-երեքհազար վեց

5800-հինգ հազար ութ հարյուր

9325-ինը հազար երեք հարյուր քսանհինգ

1 000 000-միլիոն

3 245  614-երեք միլիոն երկու հարյուր քառասունհինգ հազար վեց հարյուր տասնըչորս

2․ Շարունակի՛ր ըստ օրինակի։ Հիշի՛ր․ եթե 2, 3, 4 թվականները կազմվում են -րորդ ածանցով, 5-ից բարձր թվականները կազմվում են -երորդ ածանցով։

2- րդ-երկրորդ

3- րդ-երրորդ

4-րդ-չորրորդ

5 -րդ-հինգերորդ

6-րդ-վեցերորդ

7 -րդ-յոթերորդ

8 -րդ-ութերորդ

9 -րդ-իններորդ

10 -րդ-տասերոր

  1. Տառերով գրել 8 — ով սկսվող բոլոր երկնիշ զույգ թվերը:                                                                                                                   81, 82, 83, 84, 85, 86, 87, 88, 89:
    4. Տառերով գրել 6 — ով սկսվող բոլոր երկնիշ կենտ թվերը:                                                                                                                     61, 62, 63, 64, 65, 66, 67, 68, 69:

5․ Օգտվելով համացանցից գրիր այնպիսի առածներ, որտեղ թվական կա։ Օրինակ՝ Արջը յոթ երգ գիտի, յոթն էլ տանձի մասին։

1. Մեկ կա՝ հազար արժե, հազար կա՝ մեկ չարժե:
2. Յոթ չափի´ր, մեկ կտրի´ր:
3. Մեկ խոսի´ր, յոթը լսի´ր:
4. Հազար խոսքին՝ մեկ խոսք, հազար ճնճղուկին՝ մեկ քար:
5. Երկու ականջ,մեկ բերան,իմացի´ր ասածիդ սրան:
6. Երկու աչքից մեկին մի´ հավատա:
7. Մինջև քառասուն ընկույզ մեկտեղ չտեսնի,քար չի նետի:
8. Հազար սուտ մի ճիշտ չարժի:
9. Սատանից յոթ օր առաջ ա ծնվել:
10. Մի խելքը լավ է, երկուսն՝ ավելի լավ:                                                                                                                                                           11. Տասն անգամ չափիր, մեկը կտրիր։

 

  1. Հետևյալ թվականները գրի՛ր տառերով` 54, 847, 6985, 12546, 68, 95, 15, 58, 697, 89:
  1. Տրված բառերը բաժանիր երեք խմբի՝ գոյականներ, ածականներ, թվականներ:

Չորրորդ, մեծ, մեծություն, մարդ, լավագույն, ամենաերկար, հինգ, երրորդ, թիվ, վազք, դաժան, հինգերորդ, վերջին, լուսավոր, սենյակ, մայրիկ, դուռ, դատավոր, դատարկ:

Գոյականներ –

Ածականներ –

Թվականներ —

Categories: Ուսումնական նյութերLeave a comment

Բագրատունիներ

avetisyananahit
Բագրատունյաց արքայատոհմի կառավարման ժամանակ

Հայաստանը մեծ վերելք ապրեց։

Բագրատունիների օրոք է Անին հռչակվել է մայրաքաղաք և դարձել ժամանակի խոշոր քաղաքներից մեկը։ Կառուցապատվել ու  ընդարձակվել են Կարսը և տասնյակ այլ քաղաքներ։ Հիմնադրվելեն այնպիսի նշանավոր վանքեր, ինչպիսիք են Հաղպատը, Սանահինը, Տաթևը։

Անկախության վերականգնումը

7-րդ դարի առաջին կեսին արաբական ցեղերը միավորվեցին ու ստեղծեցին Արաբական խալիֆայությունը։ Կարճ ժամանակում արաբները հսկայական նվաճումներ կատարեցին: 7-րդ դարի վերջին Արաբական խալիֆայությունը կարողացավ իրեն ենթարկել նաև Հայաստանը։ Դրանից հետո շուրջ մեկուկես հարյուրամյակ հայ ժողովուրդը պայքարում էր օտար տիրապետությունից ազատվելու համար։ Այդ ընթացքում բազմաթիվ ապստամբություններ եղան, որոնք գլխավորում էին Մամիկոնյանները, Բագրատունիները և իշխանական այլ տոհմերի ներկայացուցիչներ։
Անկախության  համար պայքարը լիովին հասավ իր նպատակին միայն 9-րդ դարի վերջերին, երբ Արաբական խալիֆայությունը ճանաչեց Աշոտ Բագրատունու թագավորական իշխանությունը:
Պայքարը հաջողությամբ չէր ավարտվի, եթե չլիներ Բագրատունի իշխանների և հատկապես Աշոտ Բագրատունու հմուտ կառավարումը։ 855թ. երիտասարդ Աշոտ Բագրատունին դարձավ հայոց իշխան: Կարճ ժամանակում, հմտորեն օգտագործելով իրեն
տրված իրավունքները, նա կարողացավ հասնել Հայաստանից
խալիֆայությանը տրվող հարկերի նվազեցմանը: Հայոց բանակի թիվը հասավ 40 հազարի:
Աշոտ Բագրատունին կարողացավ նաև բարեկամություն հաստատել Բյուզանդական կայսրության հետ։ Աշոտ Բագրատունու 30-ամյա կառավարման արդյունքը փառավոր էր. 885 թվականին խալիֆայությունը թագ ուղարկեց Աշոտ
Բագրատունուն` դրանով իսկ ճանաչելով Հայոց անկախ պետության գոյությունը։
Աշոտ I Բագրատունին (885-890թթ.) դարձավ Բագրատունյաց հայոց թագավորության և Բագրատունիների արքայատոհմի հիմնադիրը։

Աշոտ I-ին հաջորդեց նրա որդին` Սմբատ I-ը, որը շարունակեց հոր քաղաքականությունը։ Սմբատ I-ի օրոք գրեթե ամբողջ Մեծ Հայքը մտավ Բագրատունյաց թագավորության մեջ։ Հայոց երկրի հզորացումը, սակայն, հանգիստ չէր տալիս Արաբական խալիֆայությանը, որը ցանկանում էր վերականգնել Հայաստանի նկատմամբ ունեցած իր գերիշխող դիրքը։ Սկսվեց կռիվների ու ավերածությունների երկարատև մի ժամանակաշրջան, որն ավարտվեց
Սմբատ I-ի զորքերի պարտությամբ։

Աշոտ II Երկաթ 

10-րդ դարի սկզբին արաբների դեմ պայքարի գլուխ կանգնեց թագաժառանգ Աշոտը, որը հայտնի է Աշոտ Երկաթ անունով։
Աշոտ II-ի օրոք (914-928թթ.) Հայաստանը լիակատար անկախության
հասավ։ Բաղդադի խալիֆը Աշոտ II-ին ճանաչեց շահնշահ` արքայից արքա։ Սուրբ Խաչ նշանավոր եկեղեցին կառուցվելէ 10-րդ դարի սկզբներին` Վասպուրականի թագավոր
Գագիկ Արծրունու օրոք, Վանա լճի Աղթամար կղզում։
Բագրատունիների մայրաքաղաք հռչակվեց Կարսը, որը կարճ ժամանակում կառուցապատվեց ու դարձավ նշանավոր քաղաք։ Աբասի որդին` Աշոտ III Ողորմածը, հզորացրեց բանակը և ամրապնդեց երկրի պաշտպանությունը։ Աշոտ III-ի օրոք տեղի ունեցած ամենակարևոր իրադարձությունը
նոր մայրաքաղաքի հիմնադրումն էր։ 961թ. նա արքունիքը Կարսից տեղափոխեց Անի,
որը հռչակեց Հայաստանի մայրաքաղաք։ Անին ընդարձակվեց,
կառուցապատվեց, պարսպապատվեց և դարձավ հռչակավոր քաղաք:

Գագիկ Առաջին
Բագրատունյաց Հայաստանն իր առավելագույն հզորությանը
հասավ Գագիկ I-ի օրոք (990-1020թթ.)։ Գագիկ I-ը վերակառուցեց
երկրի ռազմական ուժերը, զորքի թվաքանակը հասցրեց 100
հազարի։ Բանակի հրամանատարությունը հանձնվեց տաղանդավոր
զորավար Վահրամ Պահլավունուն։
Գագիկ թագավորի օրոք կառուցվեցին բազմաթիվ եկեղեցիներ,
տաճարներ, պալատական և այլ շինություններ։ Դրանցից
նշանավոր էին Անիի Կաթողիկե և Գագկաշեն եկեղեցիները`
հայտնի ճարտարապետ Տրդատի նախագծով, Մարմաշենի Վահրամաշեն
եկեղեցին, այլ տաճարներ, պալատներ, ամրոցներ։
Բագրատունյաց Հայաստանը հզորության ու վերելքի շրջան էր
ապրում։

Գագիկ I-ից հետո, սակայն, այդ վերելքն ընդհատվեց. գահի համար պայքար սկսվեց նրա որդիների միջև, խախտվեց երկրի կայունությունը։
Երկրի ներքին անկայունության և արտաքին հարձակումների հետևանքով 1045թ. բյուզանդական բանակը գրավեց Անին։
Անիի Բագրատունիների թագավորությունը անկում ապրեց:Չնայած դրան` իրենց գոյությունը պահպանեցին Սյունիքի,  Լոռու և այլ փոքր թագավորություններն ու հայկականիշխանական տները: Բացի դրանից` ընդամենը մի քանի տասնամյակ հետո՝ 11-րդ դարի վերջերին հայ ժողովրդին հաջողվեց ստեղծել պետականության նոր կենտրոն Միջերկրական ծովի ափին` հեռավոր Կիլիկիայում։

Categories: Հայրենագիտություն, Ուսումնական նյութերLeave a comment

Джанни Родари Дворец из мороженогож

avetisyananahit

Однажды в Болонье на самой главной площади построили дворец из мороженого. И ребята сбегались сюда со всех концов города, чтобы полакомиться хоть немножко.
Крыша дворца была из взбитых сливок, дым, что поднимался над трубами, из фигурного сахара, а сами трубы – из цукатов. Все остальное было из мороженого: двери из мороженого, стены из мороженого, мебель из мороженого.

Один совсем маленький мальчик ухватился за ножку стола и стал уплетать ее. Потом он съел вторую ножку, третью, а когда расправился и с четвертой, то весь стол со всеми тарелками – а они были из самого лучшего, шоколадного мороженого – упал прямо на него…
А городской стражник заметил вдруг, что во дворце подтаивает одно окно. Стекла его – из земляничного мороженого – розовыми ручейками стекали вниз.
– Бегите сюда! Быстрее бегите сюда! – позвал стражник ребят.

Все прибежали и стали лизать розовые ручейки – чтобы ни одна капля не пропала из этого поистине чудесного сооружения.
– Кресло! Дайте мне кресло! – взмолилась вдруг какая-то старушка, которая тоже пришла на площадь, но не могла протиснуться в толпе. – Дайте кресло бедной старушке! Помогите мне! Кресло, и, если можно, с ручками!…
Один очень отзывчивый пожарный сбегал во дворец и принес кресло из крем-брюле, и бедная старушка ужасно обрадовалась и принялась прежде всего облизывать ручки кресла.

Да, это был большой день в Болонье. Настоящий праздник! По приказу докторов ни у кого не болели животики.
И до сих пор, когда ребята просят купить вторую порцию мороженого, родители вздыхают:
– Ах, дружок, тебе надо купить, наверное, целый дворец из мороженого, вроде того, что был в Болонье, вот тогда ты, может быть, будешь доволен!

Categories: Русскй язык, Ուսումնական նյութերLeave a comment

Ղազարոս Աղայան «Հիշողություն»

avetisyananahit

Ծիծեռնակը բույն էր շինում,

Ե՛վ շինում էր , և՛ երգում,
Ամեն մի շյուղ կպցնելիս՝
Առաջվա բույնն էր հիշում:
Մեկ անգամ էր նա բույն շինել
Եվ շատ անգամ կարկատել,
Բայց այս անգամ վերադարձին
Բույնն ավերակ էր գտել:
Այժմ նորից բույն էր շինում,
Ե՛վ շինում էր , և՛ երգում,
Ամեն մի շյուղ կպցնելիս՝
Առաջվա բույնն էր հիշում:
Նա հիշում էր անցած տարին
Իր սնուցած ձագերին,
Որոնց ճամփին հափշտակեց
Արյունարբու թշնամին:
Բայց նա կրկին բույն էր շինում,
Ե՛վ շինում էր , և՛ երգում,
Ամեն մի շյուղ կպցնելիս՝
Առաջվա բույնն էր հիշում:

Առաջադրանքներ

  1. Կարդա՛ բանաստեղծությունը` դուրս գրելով ու բացատրելով անծանոթ բառերը:                                                                            կարկատել-վերանորոգել,
  2. Ընդգծված բառերը փոխարինի՛ր հոմանիշ բառերով:                                                                                                                          շինեն-սարգել, պատրաստել,  շյուղ-ծղոտ, այժմ-ներկայումս, սնուցած-   ,    հափշտակեց- ,  կրկին-նորից
  3. Բանաստեղծության համար նոր վերնագիր հորինի՛ր։                                                                                                                        Ծիծեռնակի հիշած բույնը, Ծիծեռնակի հիշողության բույնը:
  4. Ո՞վ է այս բանաստեղծության հերոսը:                                                                                                                                                  Այս բանաստեղծության հերոսը Ծիծեռնակն է
  5. Նկարագրի՛ր ծիծեռնակին:
  6. Մանրամասն բնութագրիր ծիծեռնակին` օգտվելով բանաստեղծության բնութագրումներից:
  7. Առանձնացրո’ւ քեզ ամենից դուր եկած հատվածը և վերլուծի’ր:                                                                                                     

    Ծիծեռնակը բույն էր շինում,                                                                                                                                                                Ե՛վ շինում էր , և՛ երգում,
    Ամեն մի շյուղ կպցնելիս՝
    Առաջվա բույնն էր հիշում:
    Մեկ անգամ էր նա բույն շինել
    Եվ շատ անգամ կարկատել,
    Բայց այս անգամ վերադարձին
    Բույնն ավերակ էր գտել:

  8. Արձակ շարադրի’ր բանաստեղծությունը և վերլուծի’ր:
  9. Ինչո՞ւ է բանաստեղծությունը այսպես վերնագրված:                                                                                                                          Որովհետև ծիծեռնակը  հիշում էր իր շինած բույնը:
  10. Ի՞նչ գիտես ծիծեռնակների մասին: Պատմի՛ր:
  11. Տեղեկատվական աղբյուրներից նյութեր հավաքիր ծիծեռնակների մասին:
  12. Բանաստեղծության ծիծեռնակին  համեմատի՛ր Հ. Թումանյանի «Մայրը» պատմվածքի ծիծեռնակի հետ: Նշի’ր ընդհանրությունները և հիմնավորի՛ր պատասխաններդ:
Categories: Ուսումնական նյութերLeave a comment

Հյուսիսային Ամերիկայի մասին

avetisyananahit
Հյուսիսային Ամերիկայի աշխարհագրական դիրքը
Հյուսիսային Ամերիկա մայրցամաքը ամբողջովին գտնվում է հյուսիսային և արևմտյան կիսագնդերում: Այն Պանամայի ջրանցքով բաժանվում է ամենամոտ մայրցամաքից՝ Հարավային Ամերիկայից, իսկ Բերինգի նեղուցով՝ Եվրասիայից: Մայրցամաքի ափերը հյուսիսից ողողում են Հյուսիսային Սառուցյալ օվկիանոսի, արևելքից՝ Ատլանտյան օվկիանոսի, իսկ արևմուտքից՝ Խաղաղ օվկիանոսի ջրերը:
Հյուսիսային Ամերիկայի ֆիզիկաաշխարհագրական դիրքը
4.jpg
Մայրցամաքի ծայրակետերն են. հյուսիսում Մերչիսոն հրվանդանը Բութիա թերակղզու վրա, հարավում՝ Մարյատո հրվանդանը, արևմուտքում՝ Ուելսի արքայազնի հրվանդանը և արևելքում՝ Սենտ Չարլզ հրվանդանը: Բացի մայրցամաքը եզրավորող կետերից՝ Գրենլանդիայի տարածքում է գտնվում նաև ամբողջ Ամերիկա աշխարհամասի հյուսիսային ծայրակետը՝ Մորիս Ջեսեպ հրվանդանը, որը հյուսիսային բևեռից հեռու է մոտ 710 կմ:
Հյուսիսային Ամերիկայի ծայրակետերը և Ամերիկա աշխարհամասի հյուսիսային ծայրակետը
North_America_cayraketer.jpg
Հյուսիսային Ամերիկայի ափամերձ ջրերով են անցնում նաև մի շարք օվկիանոսային հոսանքներ, որոնցից մայրցամաքի կլիմայի վրա առավել մեծ ազդեցություն ունեն Ալյասկայի տաք հոսանքը մայրցամաքի հյուսիս-արևմուտքում, Կալիֆորնիական սառը հոսանքը մայրցամաքի արևմուտքում, Անտիլյան և Գոլֆստրիմ տաք հոսանքները մայրցամաքի արևելքում և Լաբրադորյան սառը հոսանքը մայրցամաքի հյուսիս-արևելքում: Այդ հոսանքներից ամենահզորը Գոլֆստրիմն է, որի ճյուղավորությունները հասնում են մինչև Եվրոպայի հյուսիսային ափեր, իսկ ինքը` Գոլֆստրիմը, մեծապես ազդում է ամբողջ մոլորակի կլիմայի վրա:
Հյուսիսային Ամերիկայի ափագիծը
Հյուսիսային Ամերիկայի քարտեզից ակնհայտ երևում է ափերի ուժեղ մասնատվածությունը
North America-physical.jpg
Մի շարք գործոնների ազդեցությամբ Հյուսիսային Ամերիկայի ափերը բավական ուժեղ են կտրտված: Այստեղ շատ են ինչպես ծովերն ու ծեցերը, այնպես էլ կղզիներն ու թերակղզիները: Մայրցամաքի արևելքում է գտնվում աշխարհի ամենամեծ ծովը՝ Սարգասյանը, որին նաև անվանում են «անափ» ծով, քանի որ նրա տարածման սահմանը որոշվում է այդտեղ տարածվող ջրիմուռների սահմաններով: Այդ ջրիմուռները ջրի մակերեսին են լողում շնորհիվ դրանց տակ գտնվող գազային բշտիկների, որոնք նման են խաղողի հատիկների և հենց իսպաներեն սարգասո բառից էլ, որը մանր խաղողի տեսակ է, առաջացել է ծովի անվանումը:
Սարգասյան ծովի սահմանները հաճախ որոշում են այս ջրիմուռների տարածման սահմաններով
Sargasso sea.jpg
Մայրցամաքի հարավ-արևելքում է գտնվում Մեքսիկական ծոցը, որի մի եզրում Կուբա կղզին Ֆլորիդա թերակղզուց բաժանող Ֆլորիդայի նեղուցն է, մյուս եզրին՝ Կուբա կղզին Յուկատան թերակղզուց բաժանող Յուկատանի նեղուցը: Մեքսիկական ծոցից հարավ տարածվում է Կարիբյան ծովը, որը Պանամայի ջրանցքով կապվում է Խաղաղ Օվկիանոսին: Խաղաղ օվկիանոսի ավազանում` մայրցամաքի արևմուտքում է գտնվում Կալիֆորնիական ծոցը, որը ողողում է հիմնականում Մեքսիկայի ափերը: Մայրցամաքի հյուսիս-արևմուտքում է Ալյասկայի ծոցը, որից հյուսիս գտնվում է Հյուսիսային Ամերիկան Եվրասիայից բաժանող Բերինգի նեղուցը: Վերջինս նաև կապ է հաստատում Խաղաղ և Հյուսիսային սառուցյալ օվկիանոսների միջև: Մայրցամաքի հյուսիս-արևելքում են խոշոր Հուդզոնի ծոցը, դրանից հարավ-արևելք, համանուն գետի գետաբերանում ձևավորված Սուրբ Լավրենտիոսի ծոցը և դրա հարևանությամբ գտնվող Ֆանդի ծոցը, որտեղ գրանցվել են աշխարհում ամենաբարձր մակընթացային ալիքները՝ 18 մ:
Ֆանդի ծոցը տեղատվության (ձախից) և մակընթացության (աջից) ժամանակ
Fundy bay.jpg
Մայրցամաքի հարավ-արևելքում են տարածվում Մեծ և Փոքր Անտիլյան կղզիները, որոնք միմյանցից տարբերվում են իրենց ծագմամբ:
Ուշադրություն
Մեծ Անտիլյան կղզիները չորսն են՝ Կուբա (ամենամեծը), Ճամայկա, Հայիթի, Պուերտո Ռիկո, իսկ հրաբխային և կորալյան ծագման Փոքր Անտիլյան կղզիները թվով ավելի շատ են, սակայն դրանց շարքում ամենանշանավորը Բահամյան կղզիներն են, ուր ափ իջնելով 1492 թ.-ին՝ Կոլումբոսը բացահայտեց Ամերիկան և այն կղզին, որի վրա առաջինը ոտք դրեց, կոչեց Սան Սալվադոր:

Ի դեպ, մինչ այժմ էլ շարունակվում են վեճերը, թե Բահամյան կղզիներից որին է Կոլումբոսը անվանել Սան Սալվադոր: Կուբայից հյուսիս մայրցամաքի արևելքում է տարածվում

Ֆլորիդա թերակղզին, որն աչքի է ընկնում իր խոնավ կլիմայով, իսկ Կուբայից արևմուտք գտնվում է Յուկատան թերակղզին: Մայրցամաքի հյուսիս արևելքում են գտնվում Ատլանտյան օվկիանոսի հատվածում Հյուսիսային Ամերիկայի ամենախոշոր թերակղզին՝ Լաբրադորը և դրա հարևանությամբ Նյուֆաունդլենդ կղզին: Խաղաղ օվկիանոսյան հատվածում են գտնվում երկու խոշոր թերակղզիները. Կալիֆորնիական թերակղզին` Ֆլորիդայի հետ նույն լայնության վրա և Ալյասկա թերակղզին` հյուսիս-արևմուտքում: Ալյասկայից հարավ-արևմուտք են գտնվում Շառլոտա թագուհու կղզիները և Վանկուվեր կղզին, որոնք պատկանում են Կանադային: Մայրցամաքի հյուսիսում են գտնվում ամենախոշոր կղզիները. աշխարհի ամենախոշոր կղզին Գրենլանդիան և մի շարք մանր ու մեծ կղզիներ, որոնք միավորվում են Կանադական-Արկտիկական կղզիախմբում: Այս կղզեխմբի ամենախոշոր կղզին է Բաֆինի երկիրը:

Florida.jpeg california-coastline.jpg

Միևնույն լայնության վրա գտնվող Ֆլորիդա թերակղզուն (ձախից), շնորհիվ պլատֆորմի վրա գտնվելու և տաք օվկիանոսային հոսանքի ազդեցության, բնորոշ են արմավենիներն ու ավազային ծովափերը, մինչդեռ Կալիֆորնիա թերակղզուն (աջից) բնորոշ են ժայռոտ ափերն ու չորասեր բուսականությունը, քանի որ այն գտնվում է Խաղաղօվկիանոսյան գեոսինկլինալի և սառը օվկիանոսային հոսանքի ազդեցության գոտում:
Categories: Բնագիտություն, Ուսումնական նյութերLeave a comment

Մաթեմատիկա ընտրութուն 05.04.2024

avetisyananahit
  1. Ինչպիսի՞ պատկեր պետք է նկարել ?-ի փոխարեն:
1

Եռանկյուն

2. Պատկերված քառակուսու դատարկ վանդակները լրացրու՛ այնպիսի թվերով, որպեսզի ստացվի մոգական քառակուսի։

3 5 7
1  4  10
 11  1 3 

3. Փակագծերը դի՛ր այնպես, որ ստանաս ճշմարիտ հավասարություն։

ա․ 4500 ։ 300 – 40  5 – 48 = 0

բ․ 5600 ։ 700 – 40 x 7 – 280 = 8

գ․ 3200 ։ 40 + 20 x 8 – 800 = 0

դ․ 7200 ։ 900 – 40 x 7 – 200 =0

3. Նարինջը խանութում վաճառվում է երեք տեակի տուփերով, որոնք պարունակում են 5, 9 կամ 10-ական հատ նարինջ: Պետրոսն ուզում է գնել ճիշտ 48 հատ նարինջ: Ամենաքիչը քանի՞ տուփ պետք է նա գնի:

4. Ի՞նչ թվով պետք է փոխարինել ?-ը:

2

5. Օղակը 7 տեղից կտրել են: Քանի՞ մասի է բաժանվել այն:

6. 2017 հատ բնական թվերի գումարը հավասար է 2018: Որքա՞ն է այդ թվերի արտադրյալը:

7. Ավելացրու՛ հաջորդ  թվերից մի քանիսը.
7, 10, 9, 10, 11, 10, …

Categories: Ուսումնական նյութերLeave a comment

Զատկական ընթերցարան

avetisyananahit

Նախագիծը՝ Ընթերցարանների ստեղծումը որպես ստեղծագործական-հետազոտական աշխատանքի բաղկացուցիչ

  1. Բառարանի օգնությամբ փորձի՛ր բացատրել «զատիկ» բառը:
  2. Համացանցից դուրս բեր ու այստեղ տեղադրի՛ր «զատիկ» բառի իմաստն արտահայտող լուսանկարներ:
  3. Կարդա՛ Սուրբ Հարության տոնի մասին: Առանձնացրո՛ւ ամենահետաքրքիր տեղեկությունը: Տեղեկությունների այս շարքը լրացրո՛ւ Զատկի տոնի մասին նոր տեղեկություններով:
  4. Զատիկ բառի մյուս մեկնաբանությունը ազատվել իմաստն ունի: Շատերը  կարծում են,  որ  կարմիր  ձուն  խորհրդանշում է  քրիստոսի   արյունը,  բայց  կա  էլի  մեկ  տարբերակ,  որ  Քրիստոսին  խաչելուց  երեք  օր  հետո մի  աղջիկ  գալիս է  մի  տղայի  մոտ  նրան  ձու է  տալիս  և  ասում է,  որ Քրիստոսի  հոգին  երիկինք է  բարձրացել, և  տղան  ասում է  «Ավելիշոտ  ձուն  կարմիր  կդառնա  քան  ես  դրամ  կհավատամ»  և  հանկարծակի  ձուն  կարմիր է  դառնում    
  5. Կարդա՛  Ծաղկազարդի մասին, դիտի՛ր տեսանյութը: Առանձնացրո՛ւ ամենահետաքրքիր տեղեկությունը: Տեղեկությունների այս շարքը լրացրո՛ւ Ծաղկազարդի տոնի մասին նոր տեղեկություններով:                                                                                        Հնում տոնը նվիրված է եղել ջրի և անձրևի աստվածուհի Նարին։ Նարը անձրևներ էր ուղարկում երկիր։
  6. Ընտրի՛ր զատկական առածանիներից, ասիկներից մեկը և  Paint նկարչական խմբագրով պատրաստի՛ր զատկական բացիկ: Այն տեղադրի՛ր այստեղ:                                                                                                                                                                          Կարմիր արև քեզ, ախպեր,
    Աստծու բարև քեզ, ախպեր:
    Կարմիր եզին օղն ու կոճակ,
    Կարմիր հավկիթս դուրս բերեք,
    Ճերմակ հավկիթս ներս տարեք։                                                                                                                                                         
  7. Զատկական առածանիները ընթերցելուց հետո քո ընկերները դրանց շուրջ հորինել են հետաքրքիր հարցեր: Կարդա՛ ու փորձի՛ր պատասխանել այդ հարցերին: Պատասխաններդ կարող են լինել երևակայական:

 

  • Զատիկն առանց ձվի չի լինի: Զատիկը քանի՞ ձվով կլինի:
  • 7
  • Զատկե Զատիկ է, նավակատիկ է, չամչե հատիկ է: Քանի՞ չամչե հատիկ է: Ի՞նչ նավակատիկ է:
  • 33  չամչահատիկ է:
  • Կարմիր ձու տուր, կարմիր օր տամ: Զատկի օրվան քանի՞ գույն տամ: Թվարկի՛ր:
  • Կարմիր,  ոսկեգույն, արծաթագույն,  կանաչ  և  կապույտ:
  • Ունևորի համար ամեն օր Զատիկ է: Չունևորի համար ե՞րբ է Զատիկ:
  • Մարտի 1-ին
  • Հազարից մի օր Զատիկ, էն էլ նավակատիկ: Զատիկը շուտ եկա՞վ, թե՞ նավակատիկը:
  • Նավահատիկը
  • Հավը կուտե հատիկ-հատիկ, Ծով ձմեռեն կելնե Զատիկ:  Ծով ձմեռը քանի՞ օր ունի: Հավի կերած հատիկներն են շա՞տ, թե՞ ծով ձմռան օրերը:
  • Հավը  կեվի  կերած  կոտը-3333  Իսկ  ձմռան  օրերը-1219

7. Իսկ հիմա ինքդ ընտրի՛ր զատկական առածներից, ասիկներից մեկն ու դրա շուրջ նման երևակայական հարցեր հորինի՛ր:

 

8. Կարդա՛ զատիկ միջատի մասին: Դուրս գրի՛ր ամենահետաքրքիր տեղեկությունները: Այլ աղբյուրներից օգտվելով՝ լրացրո՛ւ դրանք:

Քչերը գիտեն, որ առաջին հայացքից անվնաս թվացող զատիկը գիշատիչ է:

9. Հորինի՛ր հանելուկներ Զատիկ տոնի, զատիկ միջատի, զատկական ձվիկի, ածիկի մասին:

10. Ձու, կարմիր, օր, գլորել, Զատիկ, պտտել բառերն օգտագործելով փորձի՛ր հորինել շուտասելուկներ:

Ձու   պտտվեց գլորվեց Զատկի օրով  կարմրեց:

11. Ձու բառով փորձի՛ր նոր բառեր կազմել ու բացատրել դրանք:

ձու+տեր-ձվատեր,  ձու+ծին_ձվածին:

12. Ի՞նչ կպատմի ձուն իր մասին:

Ձուն  կպատմի  իր  կյանքի  հաջողությունները  և  անհաջողությունները:

13. Արի՛ կազմենք «ձու» բառի անձնագիրը:

Անունը՝  Ձունձու
Ազգանունը՝  Խաշածիյան
Հայրանունը՝  Հավիկ 
Ծնվել է  Հավաբնում
Ապրում է  Տորթում
Սիրում է  
Չի սիրում Երբ  նրա  ընկերներին  կտրում  և  ուտում 
Զատկի տոնին  նրանել  կուտեն

14. Օգտվելով համացանցից՝ դուրս բեր տեղեկություններ ձվի, դրա սննդարար հատկությունների, օգտակարության մասին:                   Ձվերի չափսերը և երանգավորումը պայմանավորված է տեսակով, ցեղով, տարիքով, կերակրման տեխնոլոգիայից։ Հավերի ձվերը կշռում են 45-75 գրամ, հնդկահավերինը՝ 70-100, սագերինը՝ 120-200, իսկ բադերինը՝ 70-100։

Եվրոպական թռչունների ցեղերի մեսամասնության ձուն ունի սպիտակ գույն։ Հավերի և հնդկահավերի մի քանի ցեղերի ձուն ունի բաց դեղնավուն կամ դարչնագույն երանգավորում։

Քիմիական բաղադրությունը կախված է թռչնի տեսակից, տարիքից, սնվածության աստիճանից, կերակրումից, ձվարկման ժամկետից և այլ գործոններից։

15. Ներկայացրո՛ւ ձվով պատրաստվող քո ամենասիրելի ուտեստը: Գրի՛ր, թե այն ինչպես են պատրաստում:

Իմ  սիրած  ձվով  ուտեստը  դա  ձվով  ամլետն է:  Պատրաստվում է  այն  այսպես  ձուն  հարում ենք  և  դնում  թավայի  վրա,  մի  քանի  րոպեից  հանում ենք  և  պատրաստ է:

16. Պատմի՛ր, թե Զատկի տոնն ինչպե՞ս ես նշում քո ընտանիքում:

 

17. Իսկ հիմա կարդա՛, թե Զատկի տոնն ինչպես են նշում աշխարհի տարբեր երկրներում: Առանձնացրո՛ւ ամենահետաքրքիր տեղեկությունները:

Ես  հավանել եմ  թե  ինչպես են  նշում  Զատիկը  Անգլիայում  և  իմացա,  որ  տարբեր  երկրներում  Զատիկը  կարող է  խորհրդանշել տարբեր  բաներ:

18. Գրի՛ր, թե որն է քո ամենասիրելի զատկական երգը: Երգի՛ր, ձայնագրությունը տեղադրի՛ր այստեղ: Կարող ես օգտվել զատկական երգերի փաթեթից:

Լրացուցիչ ընթերցանության նյութեր

Categories: Մայրենի, Ուսումնական նյութերLeave a comment